Een visie en wegwijzer bestemd voor de afdeling GroenLinks Baarn/Eemnes
Binnen de Afdeling GroenLinks Baarn / Eemnes zijn veel leden actief als vrijwilliger. Ze dragen bij in werkgroepen en commissies, bij activiteiten, in het bestuur of anderszins. Dit getuigt van betrokkenheid en zorgt voor meer saamhorigheid binnen de afdeling. De vrijwilliger is ook een visitekaartje voor de afdeling. Als politieke partij heeft GroenLinks een bijzondere rol binnen de gemeente Baarn.
In elke organisatie, zeker ook in een politieke vrijwilligersorganisatie, horen veiligheid en integriteit op de voorgrond te staan. Recente onthullingen in verschillende werkvelden, waaronder de politiek, maken opnieuw duidelijk dat vroege signalering van ongewenst gedrag en hulp aan slachtoffers essentieel is voor alle betrokkenen. Daarom heeft de Afdeling GroenLinks Baarn / Eemnes, in overeenstemming met de landelijke richtlijnen van GroenLinks en die van GroenLinks Utrecht, een gedragscode opgesteld. Daarnaast zal een onafhankelijk aanspreekpunt voor vragen rond ongewenst gedrag worden aangesteld.
Wat te verstaan onder ‘ongewenst gedrag’ en ‘ongewenste omgangsvormen’?
In informatiemateriaal van GroenLinks worden de begrippen ‘ongewenst gedrag’ en ‘ongewenste omgangsvormen’ door elkaar gebruikt. Het begrip ‘ongewenste omgangsvormen’ is specifieker (het gaat om gedrag in onderling contact), maar het enkelvoudige woord ‘ongewenst gedrag’ past beter bij individuele gevallen. In dit visiestuk staan beide begrippen voor hetzelfde. Onder ongewenst gedrag wordt verstaan:
Alles in de omgang en communicatie wat als ongewenst wordt ervaren en waardoor de medewerker zich niet langer veilig voelt op de werkplek. Dit betreft: (seksuele) intimidatie, pesten, agressie en geweld, discriminatie.
Wat opvalt is dat ongewenst gedrag subjectief is gedefinieerd: het gaat om de ervaring van de ‘medewerker’. In de praktijk blijkt dat de meeste mensen die een ervaring met ongewenst gedrag hebben twijfelen of het niet ‘aan hen zelf ligt’, of zij het gedrag hebben uitgelokt; of ze denken dat ze overgevoelig zijn. Juist daardoor kunnen ongewenste omgangsvormen langer doorgaan en mogelijk escaleren tot een punt waar eenvoudige oplossingen niet meer werken. En juist daarom is het belangrijk de drempel voor het aankaarten van ongewenste omgangsvormen te verlagen.
Gedragscode
Deze gedragscode biedt een leidraad voor de omgang van de leden met elkaar, binnen de afdeling en naar buiten toe, tijdens activiteiten onder de paraplu van de partij.
Doel
Een gedragscode is een belangrijk middel om met elkaar de gewenste omgangsvormen vast te leggen. Het invoeren van een gedragscode biedt ook de mogelijkheid om binnen de afdeling grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar te maken en aan de orde te stellen. In de gedragscode van GroenLinks landelijk wordt het doel als volgt gedefinieerd:
‘We creëren een veilige omgeving voor iedereen. We voorkomen ongewenst gedrag zoals (seksuele) intimidatie, agressie en geweld, pesten, discriminatie en uitsluiting.
En als er toch sprake is van ongewenst gedrag dan spreken we elkaar daarop aan en zorgen we dat de mensen die te maken hebben gehad met ongewenst gedrag zich gesteund voelen en gesteund worden.’
Reikwijdte
De gedragscode geldt voor alle leden en overige vrijwilligers bij activiteiten georganiseerd door GroenLinks Baarn e.o. De code geldt ook voor de manier waarop vrijwilligers communiceren via de communicatiekanalen van GroenLinks Baarn e.o. Indien iemand, lid of geen lid, waarneemt dat de gedragscode wordt overschreden, is het essentieel dit te bespreken. Het dient duidelijk te zijn wie men kan aanspreken voor signalering en voor hulp.
Samenwerking
Alle vrijwilligers spannen zich ervoor in om activiteiten een prettige en (sociaal) veilige plek te laten zijn. De omgang tussen vrijwilligers is gebaseerd op respect voor ieders culturele, sociale en economische afkomst, gender, seksuele geaardheid, levensbeschouwing, leeftijd en andere identiteitselementen.
Meningsuiting
Een politieke partij is vanzelfsprekend een plek waar men zijn mening uit. Dit geschiedt altijd in een sfeer van wederzijds respect en op basis van zakelijke, inhoudelijke argumenten.
Informatie
- Informatie die vrijwilligers met elkaar delen voor het uitvoeren van vrijwilligerstaken wordt zorgvuldig bewaard op een afgeschermde (digitale) locatie.
- Persoonsgegevens die vrijwilligers met elkaar delen voor het uitvoeren van vrijwilligerstaken (buiten de afdelingsadministratie om) worden alleen bewaard indien en voor zover dit noodzakelijk is voor het uitoefenen van de taak.
- Vrijwilligers die beschikken over vertrouwelijke informatie, dienen hier uitermate zorgvuldig mee om te gaan.
Integriteit
Vrijwilligers geven op integere wijze invulling aan hun taken. Met integer wordt hier bedoeld: doen wat juist is en in redelijkheid verwacht mag worden, waardoor de partij of personen op geen enkele manier negatief in het nieuws komt en/of schade wordt toegebracht. In algemene zin houdt dit in dat het eigen belang nooit ten koste mag gaan van een ander of van de partij. Het is niet de bedoeling het eigen doen en nalaten te laten beïnvloeden door oneigenlijke zaken als persoonlijk gewin.
Aanspreekpunt ongewenst gedrag
Indien iemand binnen de afdeling een vorm van ongewenst gedrag, zoals (seksuele) intimidatie, agressie of discriminatie ervaart óf waarneemt met betrekking tot andere personen, is het essentieel dat zij/hij direct en in alle vertrouwelijkheid bij iemand terecht kan. Soms vragen mensen zich af of de ervaring van ongewenst gedrag niet aan henzelf te wijten is en nemen dan geen stappen. Juist daarom is het belangrijk de ervaring te kunnen delen in alle vertrouwelijkheid, laagdrempelig, ook bij twijfel of de ervaring wel om actie vraagt.
Wat te doen bij ervaren of waarnemen van ongewenst gedrag?
Vroege signalering kan nare verwikkelingen voorkomen. Soms is het mogelijk de persoon van wie men ongewenst gedrag ervaart persoonlijk aan te spreken en samen naar een oplossing te zoeken. Vaak is het handig eerst een luisterend oor te zoeken. Hiervoor biedt GroenLinks Baarn e.o. drie mogelijke routes. De keuze tussen de verschillende routes is geheel aan degene die iets wil melden:
- Het is altijd mogelijk een lid van het bestuur te benaderen. Het bestuurslid bekijkt samen met de melder wat eventuele volgende stappen kunnen zijn. Alleen als de melder daartoe toestemming geeft, kan het verhaal binnen het bestuur worden gedeeld.
- De Afdeling GroenLinks Baarn / Eemnes heeft een ‘aanspreekpunt ongewenste omgangsvormen’ aangesteld, iemand die in vertrouwelijkheid en in alle rust naar het verhaal van de melder kan luisteren. Samen met de melder kan het aanspreekpunt bedenken welke routes er zijn om te bewandelen. Een van de mogelijke routes is contact opnemen met een van de landelijke vertrouwenspersonen van GroenLinks.
- De melder kan ook direct contact op te nemen met een van de landelijke vertrouwenspersonen naar keuze. Zij zijn goed bereikbaar, luisteren goed en hebben ook de expertise om de melder te begeleiden bij vervolgstappen, zoals het indienen van een officiële klacht.
Waarom een aanspreekpunt?
Sinds kort heeft GroenLinks landelijk het beleid dat in gemeenten alleen een gecertificeerde vertrouwenspersoon mag worden aangesteld, die daarbij voldoende ‘vlieguren’ kan maken (voldoende meldingen per jaar behandelt). Voor kleinere gemeenten, zoals Baarn, is dit geen optie. Dat betekent dat er maar twee routes over zijn voor melding van ongewenst gedrag: 1) Een bestuurslid benaderen en 2) contact opnemen met een landelijke vertrouwenspersoon. Het bestuur is niet in alle gevallen een veilig aanspreekpunt omdat bestuursleden, al dan niet vanuit hun functie, niet altijd neutraal zijn. Verder hebben bestuursleden bij een melding de plicht om te zien naar álle partijen.
GroenLinks Baarn e.o. heeft er daarom voor gekozen een derde meldroute aan te bieden: via een onafhankelijk aanspreekpunt. Het betreft iemand dichtbij, die laagdrempelig benaderd kan worden en vertrouwelijkheid kan garanderen. Het aanspreekpunt is uitdrukkelijk geen officiële vertrouwenspersoon, maar iemand die in eerste instantie luistert en - als de melder dat wil - samen met de melder vervolgstappen bespreekt.
Bronnen
- https://gezondverbond.nl/ongewenst-gedrag/wat-staat-er-over-ongewenst-gedrag-in-de-arbowet/memorie-van-toelichting/
- https://gezondverbond.nl/ongewenst-gedrag/wat-staat-er-over-ongewenst-gedrag-in-de-arbowet/
- https://www.groenlinks.nl/integriteitsbeleid/vertrouwenspersonen
- https://www.rcgog.nl/publicaties/publicaties/2023/05/17/handreiking-meldingen-van-seksueel-grensoverschrijdend-gedrag-op-de-werkvloer
- https://utrecht.groenlinks.nl/sites/groenlinks/files/downloads/page/Gedragscode%20vrijwilligers%20GroenLinks%20Utrecht%202020.pdf
Wegwijzer omgaan met ongewenst gedrag
In de wegwijzer vind je tips een aandachtspunten voor meldingen van ongewenst gedrag.