12 maart 2020. Ik loop op een bouwplaats in Sliedrecht met een mobiele telefoon aan mijn oor. Aan de andere kant onze afdelingsvoorzitter. We hakken de knoop door: het Politiek Café over de toekomst van Baarn gaat vanavond niet door. Te veel deelnemers die zich zorgen maken over het virus dat zich in razende vaart verspreidt.
’s Avonds persconferentie van het kabinet. Intelligente lockdown. Ruim vijftien maanden later kijk ik als fractievoorzitter van GroenLinks Baarn mijn collega-raadsleden en het college eindelijk live in de ogen. Op de avond dat we met elkaar in gesprek gaan over de toekomst van Baarn. De coronapandemie lijkt op haar einde te lopen. We trekken er weer op uit, ontmoeten elkaar weer, maken weer plannen voor de toekomst.
Tijd om de balans van deze uitzonderlijke vijftien maanden op te maken. Wat heeft de ervaring van beperking met ons gedaan? Welke lessen kunnen we trekken voor de toekomst? De intelligente lockdown had mooie bijeffecten. Het lawaai van vliegtuigen viel weg. Files verdwenen als sneeuw voor de zon. De lucht was nog nooit zo blauw. Velen die niet direct het virus bestreden kwamen tot rust. Ontdekten het genoegen van een wandeling door park of bos. Vertraging, verdieping.
Onze gemeenschap zette de schouders eronder. Vrijwilligers trokken de wijk in om - op anderhalve meter afstand - contact te maken met inwoners die aan huis gekluisterd waren. Saamhorigheid die verschil maakte. Tegelijkertijd maakte het virus ook in onze gemeente slachtoffers. En veel inwoners kampen na maanden nog met de gevolgen.
Dinsdag nog sprak ik iemand die na een half jaar nog steeds aan het revalideren is. Nee, Covid19 is géén griepje. En toen we na de zomer van 2020 werden getroffen door een tweede en een derde golf werd pas echt duidelijk waar onze samenleving kwetsbaar is.
Leerlingen en studenten moesten thuisonderwijs volgen. Een uitdaging voor gezinnen; vooral voor wie het niet breed hadden. Met zijn allen leren en werken in een kleine ruimte. Kosten maken voor voorzieningen om online onderwijs te kunnen volgen. Je kinderen helpen bij hun huiswerk terwijl je zelf weinig scholing hebt gehad.
Jongeren konden elkaar niet onbekommerd opzoeken. Niet samen sporten, muziek maken of dansen. Terwijl dat juist als je opgroeit zo belangrijk is. Voor sommigen die al niet lekker in hun vel zaten was het de druppel. En persoonlijk contact met hulpverleners was lastig. Gaandeweg staken complottheorieën over corona de kop op. Wat me daarbij zo opviel: de diepe woede naar de overheid daaronder. Een overheid die voor het algemeen belang offers vroeg van mensen, maar ook een aantal keren lelijk te kijk stond. Die niet thuis gaf voor mensen die haar juist zo nodig hadden.
Steeds duidelijker wordt wat er gebeurt met een samenleving die jaar in, jaar uit wordt gezien door een bril van efficiency. Die als markt wordt gezien. In zo’n samenleving vallen mensen die minder makkelijk mee kunnen over de rand zodra het crisis wordt en het uitgeholde netwerk van ondersteuning bezwijkt. En dat raakt me. De laatste maanden is veel gesproken over een overheid die mensen niet dwarszit en angst aanjaagt, maar naar hen uitreikt, hen helpt om de toekomst met vertrouwen tegemoet te treden. Die hen niet ziet als dossier of geval, maar als: mensen zoals jij en ik. Mensen met dromen en kwaliteiten, maar ook met angsten en valkuilen.
GroenLinks wil dat terugzien in Baarn. In de manier waarop we omgaan met inwoners die een tijd niet in hun eigen inkomen kunnen voorzien. Waarop we niet over, maar met jongeren werken aan hun toekomst. Weg van de abstractie en met de voeten in de klei. Dat mag u gerust zien als voorzet richting de gemeenteraadsverkiezingen. En voor alle duidelijkheid: het gaat niet om ‘U vraagt, wij draaien’. Want dan zie je de samenleving nog steeds als een markt. De overheid is geen bedrijf dat op bestelling levert. De overheid weegt belangen af en maakt keuzes voor het algemeen belang.
Dat moeten we beseffen als we praten over de manier waarop we omgaan met onze schaarse ruimte. Met de Omgevingswet krijgen we meer mogelijkheden om daarin samen met inwoners bewuste keuzes te maken. De inzet van GroenLinks: fijn leven en werken voor iedereen, ruimte voor maatschappelijke initiatieven, zorgen voor een duurzame toekomst en beschermen wat kwetsbaar is. Dat is ook onze leidraad voor de grote projecten die de komende maanden in deze raad langskomen.
Wij pleiten voor een vaste plek voor een maatschappelijk initiatief dat in de lockdown van onschatbare betekenis is geweest: LOKAAL-O. En wij willen de bescherming van wat kwetsbaar is kracht bijzetten met een tweede BOA voor het buitengebied. De noodzaak daarvan is het afgelopen jaar wel aangetoond. Graag horen wij hoe de andere fracties daarover denken.
En ja: meer betaalbare woningen en meer duurzame energiebronnen kosten ruimte. Belangen kunnen soms schuren. Dat brengt soms lastige, maar noodzakelijke keuzes met zich mee. En laten we daarbij ook creatief zijn. Niet alleen woningen bijbouwen, maar panden in de kom herbestemmen in samenspraak met ondernemers die willen verhuizen. Nadenken over vormen van groepswonen en wonen met verschillende generaties onder één dak. Ruimte in regels maken voor jongeren die nog niet in aanmerking komen voor een zelfstandige woning.
Drempels voor zonnepanelen verlagen: op platte daken van bedrijven en instellingen, maar ook op woningen die onder de huidige regels niet in aanmerking komen. En denken in oplossingen die eenvoudig terug te draaien zijn als de techniek zich verder ontwikkelt. Ook hier zijn wij benieuwd naar de mening van onze collega’s.
Voorzitter, ik rond af met iets wat ons na aan het hart ligt. Baarn is een veelkleurige gemeenschap van unieke mensen. Man, vrouw of iets daar tussenin. Met wortels in het dorp, in het Rifgebergte of ergens anders. Gezond, chronisch ziek, met beperkingen. Iedereen doet ertoe en iedereen is nodig om te bouwen aan de ontspannen, duurzame samenleving die ons voor ogen staat.
Laten we daarom blijven waken voor rattenvangers die de veelkleurigheid van onze samenleving tot probleem maken en groepen tegen elkaar opzetten. Laten we - zodra dat weer officieel mag - de handen ineenslaan. Dan hebben die vijftien maanden van beperkingen echt iets opgeleverd voor de toekomst van Baarn.
