Als lid van de gemeenteraad moet je van alle markten thuis zijn. In de eerste plaats vervul je de rol van volksvertegenwoordiger. Je komt op voor je kiezers en voor andere inwoners die jou misschien niet hebben gekozen, maar onvoldoende worden gehoord. Gewapend met ervaringen uit de praktijk probeer je vervolgens het beleid van de gemeente een bepaalde kant op te sturen. Dat betekent: schaven aan voorstellen waarmee het college komt en waar nodig zelf met initiatieven komen. En proberen daar een meerderheid voor te vinden. Dat is je kaderstellende rol als raadslid. Ten slotte - en die rol wordt vaak onderschat - controleer je of het college de gemaakte afspraken goed uitvoert. Of het gemeentelijke beleid de inwoners vooruithelpt. En of de kosten daarvan binnen de begroting blijven, zodat het niet ten koste gaat van andere belangrijke zaken.
Tekort RMN
Vlak voor de Besluitraad van 24 maart meldde wethouder Vissers ons dat de RMN, onze regionale inzamelaar van grondstoffen en afval, haar eigen begroting in 2020 met 675.000 euro had overschreden en daarover tussentijds niets had gemeld.
Uiteraard haakten wij direct aan bij het verzoek van VoorBaarn om een spoeddebat. In de eerste plaats vanuit onze volksvertegenwoordigende rol. Ons voormalige raadslid Allal Ennahachi maakte zich de afgelopen jaren keer op keer terecht boos over het feit dat de RMN er maar niet in slaagt binnen de begroting te werken. Uiteindelijk moeten onze inwoners daar namelijk voor opdraaien. In november ging de afvalstoffenheffing nog fors omhoog. Dat brengt inwoners met een kleine beurs in de problemen. En het is funest voor het draagvlak voor gescheiden inzamelen, waar wij als GroenLinks groot pleitbezorger van zijn.
Daarnaast is het hele optreden van de RMN natuurlijk een enorm brevet van onvermogen. En dan stap je als raadslid in je controlerende rol. Je vraagt de wethouder om opheldering. Hoe heeft dit tekort kunnen ontstaan? Waarom is het niet gemeld? Wat zegt dat over de cultuur binnen de RMN? En over het inschattingsvermogen van het bestuur?
De wethouder verzekerde ons dat deze budgetoverschrijding niet wordt doorberekend in de afvalstoffenheffing. Maar de grote vraag - die wij stelden, maar niet beantwoord kregen - is natuurlijk wat er gaat gebeuren als RMN de komende jaren meer budget nodig heeft om te blijven draaien. En wat dat dan weer betekent voor de afvalstoffenheffing.
Baarnsche Zoom
Na het spoeddebat was het tijd voor de reguliere agendapunten. Om te beginnen het ruimtelijk kader voor de Baarnsche Zoom.
We hebben er nooit een geheim van gemaakt dat op die plek wat ons betreft geen woonwijk had moeten komen. Het voortrazend verkeer op de A1 zorgt voor te veel geluid en fijnstof. Maar de raad vond in meerderheid dat die woonwijk er wel moest komen. En dan sta je als kritische fractie voor een dilemma. Je handen ervan aftrekken en niets doen voor gezondheid en welzijn van de toekomstige bewoners. Of verantwoordelijkheid nemen en duidelijke kaders stellen. Kijken of je met iets kunt komen wat wel bijdraagt aan het beschermen van de bewoners.
Na veel wikken en wegen kozen we voor het laatste. Want laten we wel zijn: onze kiezers vragen om betaalbare woningen en daar kun je er hier veel van bouwen. 100 in de sociale huursector, waarvan 75 voor huishoudens die aangewezen zijn op huurtoeslag. En 100 koopwoningen onder de drie ton. Daar kwam nog bij dat meerdere raadsleden zich uitspraken voor vergaande duurzaamheidsmaatregelen. Sommige fracties wilden er zelfs een landelijke voorbeeldwijk van maken.
We gingen te rade bij de Baarnse Klimaat Alliantie en kwamen uit op het NL Gebiedslabel. Dat is een methodiek om ambities voor een toekomstbestendige leefomgeving concreet te maken. Waaronder de aanbevelingen van de GGD Utrecht voor gezondheidsbescherming, gezondheidsbevordering en welbevinden in de nieuwe wijk. Denk aan het bouwen van walwoningen langs de A1 die een scherm tegen geluid en fijnstof vormen. Aan het weren van auto’s uit woonstraten, zeker als ze een brandstofmotor hebben. Aan goede filtersystemen in de woningen. Maar ook aan minder ‘harde’ zaken als veel groen in de wijk, goede speelgelegenheid en de mogelijkheid tot ontmoeting. De criteria van het NL Gebiedslabel, gebaseerd op de Sustainable Development Goals van de VN, dagen overheden, woningcorporaties en architecten uit om hier creatief en innovatief invulling aan te geven.
Het ontwerp en de realisatie van de Baarnsche Zoom komt in handen van een marktpartij. Wij pleitten ervoor om vanaf de aanbesteding de criteria van het NL Gebiedslabel te hanteren. En wel op niveau A: het strengste niveau. Waarbij in ieder geval de adviezen van de GGD aantoonbaar moeten worden ingevuld.
Daarbij hielden wij een uitdrukkelijke slag om de arm. Bij iedere nieuwe stap in het proces kijkt onze fractie aan de hand van de beoordelingsresultaten volgens het NL Gebiedslabel of de toekomstige bewoners goed genoeg worden beschermd tegen geluid en fijnstof. Zo niet, dan behouden we ons het recht voor om uiteindelijk alsnog tegen het hele plan te stemmen.
17 van de 19 raadsleden stemden in met onze kaderstellende bijdrage (zie hier het amendement) aan het debat. En onze fractie stemde vervolgens in met een volgende stap in het proces. Want we willen het een kans geven. Als de wijk er gaat komen, draagt hij in ieder geval ons stempel.
Zonne- en windenergie in Baarn
Ook in de discussie over de manier waarop Baarn gaat bijdrage aan de grootschalige opwek van zonne- en windenergie stelden wij kaders. De VVD was in de Debatraad fors van leer getrokken tegen grootschalige opwek van zonne- en windenergie in onze gemeente. Daarbij wezen de liberalen op een - mede door ons ingediende - motie uit september 2020 waarin wordt uitgesproken dat kwetsbare natuurgebieden worden ontzien. Met particuliere initiatieven zou je volgens de VVD een heel eind kunnen komen. Het klonk als: grootschalige opwek is kansloos, ongewenst en bovendien overbodig.
Ik heb namens de fractie het eerlijke verhaal verteld. Wederom met hulp van de deskundigen van de Baarnse Klimaat Alliantie. Dat je met particuliere initiatieven - zonnepanelen op daken van woningen en bedrijfspanden en initiatieven als het IJsbaanproject - maar een paar procent van de benodigde hoeveelheid hernieuwbare energie opwekt. En dat wij als gemeente Baarn ten minste moeten onderzoeken wat we verder kunnen doen. Dat dat niet in kwetsbare natuurgebieden moet zijn, staat voor ons als een paal boven water. Maar dat is geen vrijbrief om de verantwoordelijkheid voor de energietransitie bij voorbaat te ontlopen.
Uiteindelijk stellen we die kaders vanuit onze rol als volksvertegenwoordiger. Als vertegenwoordiger van onze kiezers, die een leefbare aarde eisen. En niet te vergeten als vertegenwoordiger van mensen die nog geen stem hebben. Omdat ze minderjarig zijn of zelfs nog niet zijn geboren. Zij zitten immers met de gebakken peren als we nu onze kop in het zand steken.
De voortdurende dans tussen de drie rollen. Het maakt het werk van een raadslid even veeleisend als boeiend. Ik hoop van harte dat er in het komende jaar nieuwe talenten opstaan die in de nieuwe raadsperiode de dansvloer op willen. Als middelpunt of aan de zijkant. Want ons groene en linkse geluid is nodig. Harder dan ooit.
De Besluitvergadering van 24 maart is hier terug te kijken.
