In onze fractie dachten we de afgelopen weken vaak terug aan de avond van 16 december 2020.
2020 plan vernieuwbouw Speeldoos roept weerstand op
Samen met 3 andere fracties pleitte GroenLinks er toen hartstochtelijk voor om te investeren in een gedurfd plan voor een Cultuurhuis op de Brink: het 'Arcadeplan'. Tevergeefs. Een nipte meerderheid vond het risico te groot en koos ervoor om theater en bibliotheek samen onder te brengen in de huidige Speeldoos. Voor een bedrag van - toen nog - € 9,8 miljoen, in de wetenschap dat de raad zich opnieuw moest uitspreken als het definitieve bedrag hoger zou uitpakken.
Het plan voor vernieuwbouw van de Speeldoos riep veel weerstand in de gemeenschap op. Inwoners riepen massaal op de bibliotheek in het centrum te houden en de voorvechters van een levendig centrum roerden zich. Als fractie spraken we met diverse deskundigen op het gebied van gemeenschapsontwikkeling die erop hamerden op dat je basisvoorzieningen als een bibliotheek niet uit het centrum moet halen. En in onze contacten met inwoners stond de kwestie 'bibliotheek' maandenlang met stip op één.
In ons verkiezingsprogramma verwoordden wij het als volgt:
GroenLinks staat voor een levendig en bruisend centrum in Baarn. Met vitale winkels en horeca en aantrekkingskracht voor klanten en bezoekers uit de regio. Met ruimte voor kunst, cultuur en ontmoeting in het centrum, gedragen door de inwoners zelf, zeker ook door de jongeren.
Ooit is er gekozen voor een actief beleid om dat te realiseren. Maar door de bibliotheek uit het centrum te laten verdwijnen en het Arcadeplan af te wijzen is deze ambitie helaas verder achterop geraakt. Nieuwe creativiteit en energie zijn nodig om alsnog het doel te bereiken.
2022 opening heroverwegen besluit
Na een goede verkiezingsuitslag kwamen we aan de onderhandelingstafel terecht. In het coalitieakkoord met VoorBaarn, PvdA en D66 spraken we af dat het besluit van december 2020 kon worden heroverwogen als de kosten voor de vernieuwbouw inderdaad hoger zouden uitpakken. Om een eerlijke vergelijking mogelijk te maken besloten we om vooraf te laten onderzoeken of het definitieve bedrag het oorspronkelijke ontwerp zou dekken. En hoeveel extra budget nodig zou zijn om het gebouw duurzaam te maken.
Plan vernieuwbouw bijna € 2 miljoen duurder
Wat te verwachten was, gebeurde. Het definitieve vernieuwbouwplan pakte bijna € 2 miljoen duurder uit. Het volledig gasloos uitvoeren van de vernieuwbouw vergde nog eens € 600.000, voor een energieneutraal gebouw liepen de meerkosten op tot € 1,8 miljoen.
Met die boodschap kwam het college naar de raad.
2023
Voor onze fractie was de conclusie helder. Net als in december 2020 lag er een plan dat inging tegen de uitdrukkelijke wens van veel inwoners om de bibliotheek in het centrum te houden. En het zou de gemeente ook nog eens meer gaan kosten. Veel meer zelfs als we zouden streven naar een duurzaam gebouw, wat voor GroenLinks natuurlijk niet ter discussie staat.
Breed gedragen kunst- en cultuurvisie
In onze fractie rees daarop de principiële vraag of we wel moesten vasthouden aan de complete vernieuwbouw van een pand dat in het begin van de jaren zeventig is neergezet. We wilden de discussie breder trekken dan de vernieuwbouw van één pand en écht integraal kijken naar de huisvesting van organisaties en initiatieven op het gebied van kunst, cultuur en ontmoeting. Dat bracht ons tot het voorstel voor een kunst- en cultuurvisie die wordt gedragen door het veld en door onze Baarnse gemeenschap.
Dringende gebreken verhelpen
Tegelijkertijd drukte een werkbezoek aan de Speeldoos ons op de feiten: er moest snel iets gebeuren aan het pand. Daarom kozen we als fractie om te beginnen voor het vrijmaken van het al opgebouwde onderhoudsbudget om een aantal acute gebreken met spoed te verhelpen. Daarnaast zou er wat ons betreft een krediet moeten komen voor acuut en regulier groot onderhoud en een beperkt aantal investeringen waarmee de Speeldoos voorlopig vooruit zou kunnen.
Samen met Voor Baarn, CDA en de heer Jonkers legde we één en ander vast in een motie. We kwamen daarbij uit op een horizon van 10 jaar.
Gesprekspunten
De gesprekken in aanloop naar de beslissende raadsvergadering spitsten zich toe op een aantal punten:
- De principiële vraag of de bibliotheek in het centrum moest blijven. Het was vanaf het begin duidelijk dat een meerderheid daarvoor zou kiezen.
- De vraag of het plan voor vernieuwbouw van de Speeldoos in afgeslankte vorm alsnog doorgang moest vinden. Daarover waren de meningen sterk verdeeld. De motie om voor maximaal 10 jaar te investeren in de Speeldoos, en het budget daarvoor aan te vullen tot € 4 miljoen, kon rekenen op een meerderheid. De andere fracties, waaronder onze gewaardeerde coalitiepartners PvdA en D66, vonden dit bedrag onvoldoende onderbouwd en vreesden dat het te weinig zou zijn.
- Uiteindelijk ging de discussie over de vraag of je eerst alle eisen en wensen in kaart zou moeten brengen, met als gevolg langdurig uitstel en waarschijnlijk nog hogere kosten. Of dat de gemeente als eigenaar van het pand een duidelijk kostenplafond zou moeten vaststellen.
We kwamen er onderling niet uit en een harde confrontatie in de raad dreigde.
Toch nog een compromis
Terwijl de klok tikte gebeurde er iets bijzonders. Eén van de tegenstanders van het '10-jarenplan' waagde een ultieme poging om de kloof te overbruggen. Een poging die breed werd verwelkomd. In het besef dat een harde confrontatie op dit gevoelige dossier zeer schadelijk zou zijn voor de relaties met het veld en de onderlinge verstandhouding in de raad. En het zou waarschijnlijk ook leiden tot veel onbegrip bij onze inwoners.
Tijdens de raadsvergadering leidde dat tot een schorsing van bijna een uur waarin we met alle fracties zochten naar een voorstel waarmee iedereen kon leven. Uiteindelijk vonden we elkaar in een compromis:
- onderzoeken of het - zoals gevraagd in de motie - mogelijk is om de exploitatie van de Speeldoos voor € 4 miljoen gedurende 10 jaar rond te krijgen;
- en daarnaast - zoals de andere fracties wilden - onderzoeken hoeveel het kost om de Speeldoos voor langere tijd in stand te houden.
Wordt vervolgd
Het was een verrassend slotakkoord van een maand die mij persoonlijk niet in de koude kleren is gaan zitten.
Als je recht op elkaar afrijdt en beiden niet van plan bent om op het laatst uit te wijken, kom je onvermijdelijk hard met elkaar in botsing. In dit geval kozen we er uiteindelijk voor om allebei nog net op tijd het rempedaal in te drukken. Wat je er ook van vindt: daardoor bleven we in gesprek met zowel de kunst- en cultuursector als met elkaar. En misschien blijkt dat op termijn meer waard te zijn dan het koste wat 't kost binnenhalen van een motie.
Kijk de vergadering terug
Vergadering Besluit in de Raad 22 februari 2023.
Heb je vragen of wil je reageren? Neem contact met ons op.
